Category: विश्व-सुचना

  • यमनमा हुथी अदालतद्वारा १७ जनालाई जासुसीमा मृत्युदण्ड, अन्तर्राष्ट्रिय चिन्ता बढ्दै

    यमनको राजधानी सानास्थित हुथी नियन्त्रणमा रहेको विशेष फौजदारी अदालतले विदेशी शक्तिहरूका लागि जासुसी गरेको आरोपमा १७ जनालाई मृत्युदण्डको सजाय सुनाएको छ। इरान समर्थित हुथी प्रशासनद्वारा सञ्चालित साबा समाचार एजेन्सीका अनुसार उनीहरूलाई फायरिङ स्क्वाडद्वारा सार्वजनिक रूपमा सजाय कार्यान्वयन गर्ने निर्णय गरिएको हो।

    अदालतले दोषी ठहरेमध्येका व्यक्तिहरूलाई अमेरिकी, इजरायली, साउदी र बेलायती गुप्तचर एजेन्सीसँग प्रत्यक्ष रूपमा जोडिएको जासुसी सञ्जाल भित्र सक्रिय रहेको आरोप लगाएको छ। अभियोजनअनुसार २०२४–२५ को अवधिमा उनीहरूले यमनसँग विरोधी विदेशी राज्यहरूसँग संवेदनशील सैन्य तथा संरचनागत जानकारी सुम्पिएका थिए, जसका कारण ठूला मानवीय क्षति र पूर्वाधार विनाश भएको दाबी छ।

    यससँगै, एक पुरुष र एक महिलालाई १० वर्षको कैद सजाय सुनाइएको छ भने एक अभियुक्त निर्दोष ठहरिएका छन्। वकिल अब्दुलबासित गाजीका अनुसार निर्णयविरुद्ध अपिल दर्ता गर्न सकिनेछ।

    हुथी प्रशासनद्वारा कडाइबढ्दो दमन

    यमनमा सन् २०१४ देखि सुरु भएको गृहयुद्धपछि हुथीहरूद्वारा गिरफ्तारी, यातना, जबर्जस्ती गायब पारिने घटना र कडा सजाय सामान्यजस्तै बनेका छन्। पछिल्ला वर्षहरूमा संयुक्त राष्ट्रसङ्घका कर्मचारीदेखि अन्तर्राष्ट्रिय सहायता संस्थाका स्थानीय कर्मचारीसम्म जासुसी आरोपमा गिरफ्तार पारिएका छन्, जुन सबै आरोपलाई राष्ट्रसङ्घले निरन्तर अस्वीकार गर्दै आएको छ।

    यसअघि पनि हवाई आक्रमणमा हुथी नेता सालेह अल–समदको मृत्युमा संलग्न भएको आरोपमा २०२१ मा नौ जनालाई मृत्युदण्ड दिइएको थियो।

    क्षेत्रीय तनाव झन् गहिरिँदै

    सन् २०२३ अन्त्यतिर गाजा युद्धसँगै हुथी विद्रोहीहरूले लाल सागर क्षेत्रमा जहाजहरूलाई लक्षित गर्दै मिसाइल तथा ड्रोन आक्रमण बढाएपछि क्षेत्रीय तनाव चर्किएको थियो। ‘प्यालेस्टिनी समर्थनका लागि’ कारबाही गरिरहेको दाबी गर्ने हुथी पक्षको आक्रमणको प्रतिउत्तरमा अमेरिका र इजरायलले व्यापक हवाई तथा नौसैनिक अभियान सञ्चालन गरेका छन्।

    यस वर्षको सुरुमै इजरायली आक्रमणमा हुथी सरकारका प्रधानमन्त्रीसहित प्रमुख मन्त्रीहरूको मृत्यु भएसँगै यमनको स्थितिले अझै जटिल रूप लिएको छ।

  • रुबियोले ट्रम्प प्रशासनको शान्ति योजना ‘रूसी इच्छा–सूची’ जस्तै भएको दाबी, तर विदेश मन्त्रालयले खारेज

    अमेरिकी राष्ट्रपति डोनाल्ड ट्रम्प प्रशासनले अघि सारेको युक्रेन–रुस युद्धसम्बन्धी शान्ति प्रस्ताव अमेरिकाभन्दा रुसको हितमा झुकेको भन्दै अमेरिकी सांसदहरूले कडा आपत्ति जनाएका छन्। विदेशमन्त्री मार्को रुबियोसहितको संवादपछि सांसदहरूले उक्त योजना कुनै औपचारिक अमेरिकी प्रस्ताव नभई ‘रूसी इच्छा–सूची’ जस्तै सुनिएको आरोप लगाएका हुन्।

    तर अमेरिकी विदेश मन्त्रालयका प्रवक्ताले सांसदहरूको दाबीलाई “पूर्णतः असत्य” भन्दै खारेज गरेका छन्। रुबियो स्वयंले पनि अनलाइन प्रतिक्रिया दिँदै सांसदहरूले आफ्ना भनाइ गलत बुझेको संकेत गरे। यद्यपि सांसदहरूले भने विवरण रुबियोकै तर्फबाट आएको दाबी कायम राखेका छन्।

    २८ बुँदे शान्ति योजना विवादको केन्द्रमा

    ह्वाइट हाउसका अनुसार रुबियो र राष्ट्रपति ट्रम्पका विशेष दूत स्टिभ विटकफबीच महिनौँ चलेको परामर्शपछि २८ बुँदे शान्ति रूपरेखा तयार गरिएको हो। तर यसमा युक्रेनले महत्वपूर्ण भूभाग त्याग्नुपर्ने जस्ता मागहरू समावेश छन्, जुन युक्रेनी राष्ट्रपति भोलोदिमिर जेलेन्स्कीले पटक–पटक अस्वीकार गर्दै आएका छन्। ट्रम्पले युक्रेनले अर्को हप्तासम्ममा योजना स्वीकार गर्नुपर्ने बताउँदै आएका छन्।

    सांसदहरूको चेतावनी — “यो त रुसको आक्रामकतामा पुरस्कार”

    क्यानाडामा आयोजित ह्यालिफ्याक्स अन्तर्राष्ट्रिय सुरक्षा फोरममा बोल्दै द्विदलीय अमेरिकी सांसदहरूले यो प्रस्तावले ‘रुसलाई आक्रामकताका लागि पुरस्कार दिने’ चेतावनी दिए। सिनेटर एङ्गस किङले “यो त रूसी भाषामै लेखिएको जस्तो देखिन्छ” भन्दै कडा टिप्पणी गरे।

    रुबियोको उद्धरण प्रस्तुत गर्दै सांसदहरूले यो योजना अमेरिकाको आधिकारिक धारणा नभई ‘रूसी चाहनाको सूची’ मात्र भएको दोहोर्याए। तर रुबियोले एक्स (पूर्व ट्विटर) मा लेख्दै “प्रस्ताव अमेरिका द्वारा लेखिएको र दुवै पक्षबाट इनपुट लिएर तयार गरिएको” दाबी गरे।

    पुटिन र जेलेन्स्कीको प्रतिक्रिया

    रूसी राष्ट्रपति भ्लादिमिर पुटिनले प्रस्ताव ‘अन्तिम शान्ति सम्झौताका लागि आधार बन्न सक्ने’ आशा व्यक्त गरेका छन्। यता युक्रेनी राष्ट्रपति जेलेन्स्कीले प्रत्यक्ष अस्वीकार नगरे पनि “उचित र न्यायसंगत समाधान” मा जोड दिँदै सहयोगी राष्ट्रहरूसँग सहकार्य जारी रहने बताए।

    क्यानाडा–अमेरिका सम्बन्धमा तनावले सम्मेलनमा चिसोपन

    ह्यालिफ्याक्स फोरममा यो विवाद केवल एक विषय मात्र बनेन। ट्रम्प प्रशासनले थिङ्क ट्याङ्कका कार्यक्रमहरूमा अमेरिकी रक्षा अधिकारीहरूको सहभागिता रोकिदिएपछि वातावरण थप असहज बनेको थियो। अर्कोतर्फ व्यापार युद्ध, क्यानाडासँगको चिसोपन र विवादास्पद अभिव्यक्तिहरूले सीमावर्ती अमेरिकी राज्यहरूमा पर्यटनसमेत घटेको देखिएको छ।